Początki szkoły sięgają dziewiętnastego wieku. Budowę szkoły zainicjował Stanisław Staszic – założyciel Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego. To on naszkicował plan budowy, drzewa dostarczono z lasu Towarzystwa, a miejscowa ludność wsi ofiarowała robociznę i składkę w zbożu lub pieniądzach.
Ustawa Towarzystwa zapewniała szkole podstawy materialne: budowę, utrzymanie, remonty. Nauczyciel oprócz mieszkania otrzymywał dwie morgi ogrodu, sześć morgów pola oraz wynagrodzenie roczne równe wartości 30 korców żyta, płatne w ratach kwartalnych.
Jak podają źródła, pierwszy nauczyciel rozpoczął pracę w 1812 roku, a nauka odbywała się w opuszczonej, wynajętej izbie. Około roku 1822 wybudowano nowy budynek z drewna, który kosztował TRH 1303,23 zł. Posiadał on jedną wielką salę lekcyjną i mieszkanie dla nauczyciela. Nauczycielem nowo wybudowanej szkoły został Antoni Cyrański, który przepracował 21 lat. Jego następcą został Michał Rekwirowicz, a od 1843 roku Mateusz Wyszyński, który uczył do 1848 r.
W 1845 roku, ukazem carskim, tworzono szkoły unickie. Istniejące szkoły musiały być podporządkowane rozporządzeniu. Podobny los spotkał szkołę w Czerniczynie. Szkoła unicka funkcjonowała w latach 1851-1859, a jej nauczycielem został Piotr Robczuk. Pocieszającym był fakt, że nie odstąpiono od zasad wychowania w tradycjach polskich.
W 1860 roku rozpoczęto remont budynku, który prawdopodobnie do jego zamknięcia w 1864 r. nie został ukończony. Dopiero w latach siedemdziesiątych XIX wieku wróciła jednoklasowa szkoła rosyjska. W 1890r. uczył w niej Stanisław Krzeczkowski, w roku następnym Kamila Wierzbicka, a w 1904r. Elewferij Ciszyński, który był też jej kierownikiem. W 1914 roku rosyjską szkołę przekształcono w dwuklasową. Drugim nauczycielem uczącym w tym czasie została Nina Jeromina.
W 1915 roku podczas walk ukraińsko-austriackich, szkoła carska została spalona, a po odzyskaniu niepodległości w 1918 odbudowana i przemianowana na szkołę czteroklasową. W tym okresie w jednej sali uczono dzieci języka polskiego, matematyki, historii, przyrody, religii i geografii. Nauczycielem był Gil, później Zofia Naj. Szkoła ta funkcjonowała do wojny 1939r.
W czasie okupacji niemieckiej budynek szkoły został całkowicie zniszczony i spalony przez bojówki Ukraińskiej Powstańczej Armii. Po zakończeniu działań wojennych, szkoły w Czerniczynie nie było. Uczniowie uczęszczali do szkół w Hrubieszowie i Metelinie. Od 1947 roku lekcje odbywały się w budynku prywatnym Władysława Bachmaczuka (obecnie p. Buchowiecki). Uczyło dwoje nauczycieli: Zygadło i Krystyna Chudoba. Zajęcia odbywały się w klasach łączonych.
W 1948 roku Gmina Hrubieszów przekazała jedno z pomieszczeń w budynku będącym jej własnością na potrzeby szkoły (zwany później „starą szkołą”). Utworzono w nim szkołę czteroklasową, zajęcia odbywały się w jednej sali lekcyjnej na dwie zmiany. W późniejszych latach podzielono ją i utworzono dwie sale lekcyjne. Lekcje w pogodne dni prowadzono na dworze, a rozpiętość wieku uczniów w tym okresie wynosiła 9 lat.
Rok szkolny 1948/1949 był rokiem wielkich trudności. Brakowało podręczników prawie do wszystkich przedmiotów, zmianie uległy treści dydaktyczno-wychowawcze i dostosowano je do ideologii socjalistycznej. Początkowo w wychowaniu patriotycznym święta religijne przeplatały się ze świętami państwowymi. Później świąt kościelnych nie obchodzono ze względów ideologicznych. Pojawiły się nowe uroczystości: 22 Lipca, rocznica bitwy pod Lenino, Wielka Rewolucja Październikowa. Uczniowie szkoły uczestniczyli w Dniach Filmu Radzieckiego. Lekcje prowadzone były w tym okresie przez następujących nauczycieli: Stanisławę Osmołowską, Krystynę Chudoba, Eugenię Zańko. Kierownikiem szkoły została Maria Kawecka, później Stanisław Zawiślak. Szkoła należała do Inspektoratu Oświaty w Hrubieszowie.
Wizytacja w dniu 25 kwietnia 1948 roku wykazała, że budynek jest niedostosowany do potrzeb szkolnictwa. Groziło to zamknięciem placówki. W związku z tym we wrześniu 1948 roku Zakłady Przemysłu Drzewnego w Tarnawatce udzieliły szkole pomocy i dostarczyły 40 ławek i cztery tablice na kwotę 126, 228 zł. 4 sierpnia 1950 roku Rada Narodowa zatwierdziła rozbudowę szkoły siedmioklasowej dla 200 uczniów. 15 lutego 1951r. podjęto uchwałę o pomocy w odbudowie, organizując liczne czyny społeczne i partyjne. Już we wrześniu tegoż roku do użytku została oddana odbudowana szkoła. Kierownikiem został Henryk Zańko. Zmianie uległ stopień organizacyjny szkoły. Szkołę czteroklasową podwyższono do siedmioklasowej, a od roku 1966 stała się szkołą ośmioklasową.
Budynek szkoły w latach 60-tych
Wizerunek i wygląd szkoły zmienił się. Przy szkole powstał budynek gospodarczy i ubikacje. Na piętrze budynku szkoły wybudowano trzy mieszkania, które zajmowali nauczyciele: Zawiślak, Stanisław Barczuk, Jadwiga Wilk, później Eugenia i Henryk Zańko oraz Jadwiga Nitecka. Pozostali nauczyciele uczący w szkole, mieszkali u gospodarzy (Bielan, Krupiński, Bachmaczuk, Pawłowicz, Szewczyk, Dziadura, Wysocki) lub dojeżdżali z Hrubieszowa. Mieszkania dla nauczycieli mieściły się również w budynku „starej” szkoły.
Na początku lat sześćdziesiątych w szkole istniała filia Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Hrubieszowie. Lekcje odbywały się systemem wieczorowym. Na zajęcia uczęszczali uczniowie, którzy ukończyli szkołę podstawową. Lekcje prowadzone były przez nauczycieli szkoły w Czerniczynie, a przedmiotów zawodowych nauczali nauczyciele z Zasadniczej Szkoły Rolniczej w Hrubieszowie.
Budynek szkoły w roku szkolnym 1959/1960
W końcu lat sześćdziesiątych w szkole powstała drużyna harcerska i zuchowa prowadzona przez Henryka Ślązaka następnie przez Stanisławę Gałęzowską, Krystynę Pyc, Irenę Paluch, a w latach osiemdziesiątych przez Jerzego Pyca i Annę Kuniczuk. Działały również takie organizacje jak Polski Czerwony Krzyż, Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, Liga Ochrony Kraju, Liga Ochrony Przyrody. Uczniowie również należeli do Szkolnej Kasy Oszczędnościowej. Organizowane były wycieczki krajoznawczo-turystyczne do różnych regionów Polski.
W 1970r. kierownikiem szkoły został Stanisław Janiec, który zamieszkał w budynku szkolnym.
Budynek szkoły w latach 70-tych
Rok 1973 przyniósł zmiany w oświacie. Zmieniło się nazewnictwo. Stanowisko „kierownik” zmieniono na „dyrektor” szkoły. Nauczycieli przybywało, gdyż zmniejszono pensum z 36 do 18 godzin. Nauczyciele rozpoczęli dokształcanie kierunkowe, ucząc już wyuczonego przedmiotu. Uczniowie brali udział w olimpiadach i konkursach przedmiotowych organizowanych przez Ministerstwo Oświaty i Kuratorium w Lublinie, zajmując wysokie lokaty na szczeblach gminnym i wojewódzkim.
W latach 1973-1974 istniał w szkole zespół instrumentalny prowadzony przez p. Jana Stępkę, instruktora z Domu Kultury w Hrubieszowie. Uczniowie uczyli się gry na gitarze, mandolinie i akordeonie. W szkole prowadzone były dla mieszkańców wsi kursy: gotowania, szycia, krawiecki, organizowane przez instruktorów z Hrubieszowa.
W latach siedemdziesiątych w szkole powstał Szkolny Klub Sportowy prowadzony przez p. Stanisława Jańca a później przez p. Czesława Kanikowskiego. Organizowano zawody międzyszkolne lekkoatletyczne i gier zespołowych.
Pod kierunkiem p. Anny Dziemiach, w latach osiemdziesiątych młodzież uczestniczyła w zawodach powiatowych organizowanych przez Miejski Klub Sportowy „Unia” w Hrubieszowie, zajmując wysokie lokaty. Uczniowie brali udział w zawodach sportowych na szczeblu wojewódzkim. Uczennice Anna Kwiatkowska, Joanna Bojarczuk i Renata Skibińska reprezentowały szkołę na spartakiadach ogólnopolskich juniorów młodszych w rzucie dyskiem i pchnięciu kulą.
Szkoła w tym okresie wzbogaciła się w pomoce naukowe, pracownię techniczną, sprzęt sportowy i audiowizualny. Uczniowie korzystali z audycji radiowo-telewizyjnych, zajęcia lekcyjne odbywały się zmianowo. Księgozbiór biblioteczny poszerzony został o podstawowe lektury szkolne oraz książki z literatury dziecięcej i młodzieżowej.
W latach 1975-1980 szkoła stała się Szkołą Zbiorczą. Uczęszczali do niej uczniowie z Dąbrowy, Mienian, Kozodaw, Masłomęcza i Łotoszyn. Liczebność klas znacznie wzrosła, tak, że w niektórych latach zajęcia odbywały się w klasach równoległych – a i b.
W 1977 roku przystąpiono do rozbudowy szkoły. Lekcje na ten okres przeniesiono do świetlicy wiejskiej. Warunki do nauki znowu się pogorszyły. Świetlicę podzielono na trzy sale. Jedna klasa uczyła się na scenie oddzielonej kurtyną. Rozbudowa szkoły trwała rok.
W wyremontowanej szkole założono centralne ogrzewanie, kanalizację wodociągową, zmieniono część mieszkalną na piętrze. Przybyło więcej sal lekcyjnych w wyniku podziału większych. Toalety w dalszym ciągu znajdowały się na zewnątrz budynku.
W roku 1990 do szkoły wróciła nauka religii. Kolejno katechetami byli: Barbara Frykowska (1990-2005), ks. kanonik Marian Garmol (2002 – 2006, ówczesny proboszcz parafii), od roku 2006 jest nim ks. Piotr Kawecki.
W 1999 r. została przeprowadzona przez państwo ponowna reforma szkolnictwa. Szkoła Podstawowa w Czerniczynie stała się szkołą sześcioklasową. Uczniowie kończący szkołę podstawową kontynuują naukę w szkołach gimnazjalnych w Kozodawach i Hrubieszowie. Ze szkoły do gimnazjum odeszła część nauczycieli. Obecnie do obwodu szkoły w Czerniczynie należą miejscowości: Masłomęcz, Metelin, Wolica, Brodzica.
W latach 1997-2000 pojawił się nowy plan rozbudowy szkoły. W tym czasie funkcję dyrektora sprawował p. Jerzy Pyc. Przeprowadzono liczne prace porządkowe wokół szkoły (wycinka drzew, ogrodzenie otoczenia szkoły).
W roku 2000 podczas pięcioletniej kadencji dyrektora p. Małgorzaty Boguckiej, ze środków Urzędu Gminy w Hrubieszowie rozpoczęto rozbudowę szkoły. Nadbudowane zostało piętro, na którym powstały trzy sale lekcyjne i pracownia komputerowa. Dobudowano również sanitariaty w budynku szkoły. Zmieniona została elewacja zewnętrzna, powstał parking. Szkoła zyskała nowoczesną szatę.
Szkoła po przebudowie w roku 2001
W 2005 roku w szkole podłączony został Internet i utworzone ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego centrum multimedialne (ICIM), z którego korzystają uczniowie, pracownicy szkoły oraz mieszkańcy miejscowości.
Od roku szkolnego 2005/06 funkcję dyrektora sprawuje p. Bożena Nowosad. Wokół szkoły zagospodarowano teren, zasadzono krzewy ozdobne. Na podwórzu szkolnym powstało asfaltowe boisko do kosza i piłki ręcznej. Wnętrze budynku szkoły uległo również przeobrażeniom: wymienione zostały podłogi, okna i drzwi. Sale wyposażono w nowe tablice i inne pomoce dydaktyczne.
18 września 2013 r. nadano szkole imię ks. Stanisława Staszica. Sztandar dla szkoły ufundował Zarząd Kółka Rolniczego w Czerniczynie.
W 2015 r. rozpoczęto budowę sali widowiskowo-sportowej, oddaną do użytku na początku roku 2016.
W roku szkolnym 2018/2019 w szkole prowadzone były prace remontowe – służbowe mieszkania nauczycielskie zaadaptowano na sale lekcyjne, pracownię komputerową i gabinet dyrektora. Powstał też gabinet pielęgniarki szkolnej.
Opracował: Jerzy Pyc